गुरुवार, २९ नोव्हेंबर, २०१८

गोळा बेरीज



गोळा बेरीजच करायची
तर तू आहेस, ते सर्व :
तुझी कृत्ये, तुझे विचार,
तुझे बोल, तुझी स्वप्ने,
तू टाळलेले, तू कवटाळलेले,
तू त्यागलेले, तू भोगलेले,
तू स्विकारलेले, तू नाकारलेले,
तू साहिलेले, तू वाहिलेले,
तू जपलेले, तू पळवलेले,
तू मागितलेले, तू ओरबाडलेले,
तुला वारसाहक्काने मिळालेले,
तू कमावलेले, तू गमावलेले,
तुझ्या गरजेचे, तुझ्या मर्जीचे,
तुझ्या द्वेषाचे आणि तुझ्या प्रीतीचे ...
नाही टाळू शकत स्वतःला
तू सत्वशील आहेस,
तसाच हरामखोर आहेस !
ब्रह्मानंदात वेळ घालवला आहेस तू
शोकाकूल विलापात दिवस कंठले आहेस तू !
तू आहेस तुझा आत्मा !
तुझा देह निव्वळ एक पात्र आहे- स्वतःच्या फसवणुकीत गैरवापर झालेले, दुर्लक्षित झाल्याच्या कळकट खुणा दाखवणारे, आत्म-शोध आणि आत्म-स्विकाराला असलेला तुझा प्रतिरोध प्रतिबिंबित करणारे !
इतर सर्वांना जे ठाऊक आहे त्याच्याबद्दल वाद घालण्याचा काय उपयोग?
जे तुझ्या मनाला ठाऊक आहे ते नाकारण्यात कसला फायदा आहे?
तू आहेस तेव्हढाच तू चांगला आहेस आणि तुझे दोष अमाप आहेत.
चल, स्वत:चा स्वीकार कर.
आता कुठे उजाडलंय आणि नव्याने खेळायला भरपूर वेळ जवळ आहे
- (आधारीत)

मंगळवार, २० नोव्हेंबर, २०१८

बोकड कथा



# बोकड कथा
निरुंद पूल
खाली दरीतून वाहत जाणारी
लालसर खळाळती 'दूधी' नदी.
सूर्योदयापूर्वी
माझं त्या पार जाणं आवश्यक
आणि
तुझं ह्या पार येणं गरजेचं
एकाच वेळी...
दोघेही बरबटलेलो
अद्याप, तसेच,
साला, बोकडाचा जन्म मिळायला हवा होता !
- श्रीधर जहागिरदार

रविवार, १८ नोव्हेंबर, २०१८

अनुग्रह



तुझ्या दु:खाचं मी काय करु?
भाषांतर?रुपांतर?अनुवाद?

त्याचं ह्या कशाने निवारण होणार नाही.
त्यापेक्षा तुझ्या दु:खाचा मला अनुग्रह दे, 
आपण दोघे समाधिस्थ होऊ.

- श्रीधर जहागिरदार 
१९-११-२०१८

शुक्रवार, १६ नोव्हेंबर, २०१८

जीवघेणे गात आहे



हे कुणी जे आत आहे 
जीवघेणे गात आहे ... 

व्यस्त ते व्यापात त्यांच्या  
लाघवी पण नात आहे...  

रोज खाते  माणसाला   
माणसाची जात आहे ...  
कोरडा व्यवहार रात्री  
हे मनाला खात आहे ... 

मित्र होता सोबतीला   
वाटले ना घात आहे... 

जावयाला पेच मोठा  
जे नको.. ताटात आहे ...  

तो नव्या रूपात नक्की  
ही इथे बघ कात आहे ... 

वाढवावी गस्त आता 
नागरी उत्पात आहे...  

- श्रीधर जहागिरदार 
१६/११/२०१८

सोमवार, १२ नोव्हेंबर, २०१८



इतिहासाचे
असतात व्हर्जन्स ,
व्हर्जन १ : बापाच्या कथेतले
व्हर्जन २: आईच्या व्यथेतले
(किंवा उलट - पालट)
त्यावरून औलादी वाद घालतात
विभागल्या जातात
लिहू लागतात वर्तमानात
भविष्यासाठी : व्हर्जन ३ !
- श्रीधर जहागिरदार

सोमवार, १५ ऑक्टोबर, २०१८

वाचन



झालं का वाचून?
नाही अजून...
झालं की कळेल
पान फडफडेल.
सहज सुटून
वाऱ्यावर उडेल...

- श्रीधर जहागिरदार
१५-१०-२०१८


गुरुवार, ११ ऑक्टोबर, २०१८

फुंकर



जखमा भरत नसतात 
पण म्हणून फुंकर घालायचीच नाही ?

वास्तू पाडून एक भक्कम भिंत 
उभारली गेली, रंगवली गेली 
लाईफ टाइम गॅरण्टीच्या संशयानं ... 

कोवळ्या पानांना पडू लागली   
भयग्रस्त स्वप्नं, रक्तचिंब लाल फुलांची,
आणि फुलांना खुपू लागले काटे 
निरागस वाऱ्यासंगे खेळताना ... 

एका सकाळी तुला घेऊन गेलेलो 
समुद्रावर, 
फारसं कुणी नव्हतं, एक निरागस एकटीच
मन लावून बनवत होती वाळू किल्ला.

"खेळ तिच्याशी"

मिनिटांत परतलिस, विचारलंस 
"ती त्यांच्यातली आहे, चालेल मी खेळली तर?"

"ही वाळू, 
हा समुद्र, 
हे आकाश, 
हा वारा. 
ते ठरवून खेळत नाहीत याच्याशी किंवा मग फक्त तिच्याशी. 
सारे देत असतात आनंद तुला, तिला  
तसाच निरागस आनंद देता  घेता यायला हवा तुला."

जखमा भरत नसतात
पण म्हणून फुंकर घालायचीच नाही ?
   
- श्रीधर जहागिरदार

बुधवार, १० ऑक्टोबर, २०१८

मी तू





तू कां आहेस इतका अस्वस्थ? 
या वाढलेल्या गदारोळात 
तुझा गिल्ट वाढलेला असणार 

रडला होतास तू 
धुमसून धुमसून 
आणि मीच शांतवलं होतं तुला 
थोपटून थोपटून 

मधले सारे पूल वाहून गेलेत, आता 
तुझं तुलाच समजून घ्यावं लागणार 

नो म्हणजे नो असलं 
तरी हो म्हणजे होच असायला हवं 
हे मी तू समजून घेतलं होतं तेंव्हा.

समजून घेऊ आजही !!

-श्रीधर जहागिरदार

सोमवार, ६ ऑगस्ट, २०१८

ते खरे ...





हे खरे की ते खरे?
खोल बोचे, ते खरे ...
आश्रयाला घर जरी
भय तिचे असते खरे ...
भूक जेंव्हा जाळते
भान हे सुटते खरे...
भुर्र होती पाखरे
झाड मग थकते खरे !
हो म्हणू की.. नो तिला?
नेहमी चुकते खरे !!
मोगरा हसतो जरी
रात्र रडते ते खरे...
- श्रीधर जहागिरदार

गुरुवार, २६ जुलै, २०१८

नेमका मी आहे कुठे?





नेमका मी आहे कुठे?
मी प्रवाही झालो कुठे !

सोडल्या मी वाटा जुन्या 
पण नव्याने जाऊ कुठे? 

पाखरांचा उडला थवा
झाड गाते शोधू कुठे? 

दु:ख गेले हरखून.. मी
आसवांना वळवू कुठे?

धाक ठेवी, शिस्तीत जी  
ती मुठीची काठी कुठे? 

आठवावी आई मला
शोधताना लाडू कुठे !

जात माझी 'माणूस' हे 
सांगणारा नाही कुठे !

- श्रीधर जहागिरदार 
२६ जुलै २०१८

सोमवार, २३ जुलै, २०१८

पाऊस आहे





मनाच्या सांदीत गोळा पाऊस आहे 
तरीही शब्दांत कोरा पाऊस आहे...

घराला वेढून असता पाणी पुराचे 
कसे मी सांगू जरासा पाऊस आहे ?

नको राखू चालताना खोटा दुरावा   
जरा सच्चे वाग आता,पाऊस आहे... 

असे वणवा ठासलेला अफवेत एका 
जळू द्या रे! सांत्वनाला पाऊस आहे...   

बघा, ज्यांनी पेरले रस्त्यातून खड्डे   
अहवाल त्यांचा सांगतो पाऊस आहे !

तयारी सारीच केली होती यमाने  
म्हणे रेडा,येत नाही! पाऊस आहे...

  - श्रीधर जहागिरदार 
२३ जुलै २०१८  

गुरुवार, १४ जून, २०१८

पाऊस लहानपणीचा


आल्या आल्या धिंगाणा
पत्र्यावर घालत होता
पागोळ्यातून धावत धावत
बादलीतुन भरला होता ….



वर्गामध्ये शिकण्यासाठी
कौले टाळून तो शिरला
डोक्यामध्ये माझ्या काय
होता मग शोधत बसला ……

मधेच दडला ढगाआड अन 
मोठ्यांदा तो ओरडला
आजोबांची झोप मोडता
हमशाहमशी तो रडला ….

- श्रीधर भगवान जहागिरदार

गुरुवार, ३१ मे, २०१८

कुरुक्षेत्र



जन्माला येताना आपसूकच आला
वारसाहक्काने मुठीत बंद होऊन
माझ्या हिश्श्याचा
एक तुकडा कुरुक्षेत्राचा ..

आणि झाला  सुरू 
महाभारताचा 
एकपात्री आजन्म प्रयोग !

- श्रीधर जहागिरदार 

बुधवार, १६ मे, २०१८

एक त्रस्त रिकामेपण



एक त्रस्त रिकामेपण 
त्यांत थेंब थेंब ठिबकणारा कंटाळा ... 
*
दुसरे काही करता येत नसल्याने
पहात बसतो  
वारा वाहेल तशी हलणारी नारळाची झावळी...  
तिच्यावरचा डोल कावळा 
वाऱ्याचा वेग वाढल्यावर उडतो 
आणि जाऊन बसतो सातव्या मजल्यावरच्या 
किचन खिडकीच्या ग्रिल वर 
आतून, खोल मनात पडून असलेलं शिळं पुण्यकर्म 
बाहेर पडतं; कावलेला कावळा सुखावतो ...

चोच पुसून उडतो, झेपावतो सातव्या मजल्यावरील 
लिविंगरूमच्या विंडो एसीच्या सावलीला 
आतला कलकलाट ऐकतो 
मालिकांच्या शिळ्या एपिसोडचा, आणि 
कावल्यासारखा कर्कश आवाज काढून 
उडून जातो माझ्या नजरेआड, 
मलाच जबाबदार धरल्यासारखा !  

दहाव्या फ्लोअरच्या  वळचणीला एक कबूतर जोडी 
निसर्ग नियमाने गुटर्गु गुटर्गूत मश्गूल 

रणरणत्या उन्हात वेगाने 
कर्कश्य आवाज करत शेजारच्या हॉस्पिटलशी 
आलेली ऍम्ब्युलन्स, आज एवढ्यातच तिसऱ्यांदा ...  

"hallo मोटो" चा गजर वाजतो विरंगुळ्याला 
"सर मैं, बेजान बिमा कंपनी से बोल रही हूं ... "
आजचा कंटाळा उगाच अस्वस्थ झालेला
एम्बुलन्स च्या कर्ण्याने ...  नाकारतो 
नेहमीच्या १५ मिनिटांच्या विरंगुळ्याची संधी,
आणि सुनावतो त्या मधुरेला
 " उम्र ने कर दिया यूं निकम्मा
कोई दरकार नहीं रखता बिमा  "
मी मोकळा करतो,  
म्यूट मुळे गुळणी धरून बसलेला टीव्ही, 
तर तेच ते "मैंने, मैं, मैंने" आणि त्या फटकेबाजीवर
साऱ्या त्रस्त समंधांचे भाष्य 
एकमेकांच्या नरडीचा घोट घेतल्यासारखे .... 
*
ठरलेल्या वेळी येतो चहा आणि खारी  
सोबत पिशवी, सामानाची यादी आणि पैसे 
वर ताकीद " ते भाजणीचं पीठ न विसरता आणा  
आणि हो आज फुंकू नका... 
मिळेल  तुमचा वेळ तुम्हाला, 
काही तरी लिहावाचायला... "

कधी कधी अँब्युलन्स शांतपणे 
धावते ... समजूतदार होऊन !!!

- श्रीधर जहागिरदार
१४-०५-२०१८
"नुपूर" जुहू स्कीम  

शुक्रवार, २० एप्रिल, २०१८

वागणे



वागणे त्याचे असे वाकडे
घालते देवास कां साकडे?

बैल आला राखणीला जसा 
काच गृही  पोचली माकडे ...

भाळला मायेस तो,अडकला
गुंतलेले बघ .. किती आकडे !

बनवुनी अध्यक्ष खुर्ची दिली     
त्यास ज्यांनी तोडली बाकडे

शेवटीही पावसाचा दगा ... 
बघ चितेची चिंबली लाकडे 

- श्रीधर जहागिरदार

मंगळवार, १७ एप्रिल, २०१८

बेमानी चर्चा



सुनसान सड़कपर
कुचलकर निकल गई एक कार,

दर्द से बिलबिलाते मासूम पर
झपट पड़े 
पेड़ों पर ताक में बैठे कौए.....


कुत्ते भौंक भौंक कर
चर्चा करते रहे
कार नीली थी, लाल थी या काली;
छोटी थी, बड़ी थी या मतवाली ;
चटपटी चर्चा उसीकी होती है जो विवाद्य हो

कुचलनेवाला आदमी था
इस निःसंदिग्ध बात पर
चर्चा बेमानी थी...
चर्चा समाप्तिपर रोटी भी
उसीकी दी हुई खानी थी !


श्रीधर जहागिरदार
१६-०४-२०१८

मंगळवार, ६ मार्च, २०१८


१. मला वाटले कि जपावे उन्हाला….
 जसे वाटते कि जपावे सुखाला
 जीवाहून प्रिय माझ्या सख्याला ….

नहाता नहाता कोमट उन्हात
 पहाता पहाता सुख ये भरात
 तरी हात माझा कसा हा तमात ?

उन्हातून दूर किती सोबतीला;
 सारेच बंदी अपुल्या तमात !
जरा ऊब मिळता समाधान त्यांना
 जणू पूर्ण ऊन आले कह्यात !

 जराशी तिरीप येता, मलाही आलेसे वाटे
 उन्ह संपूर्ण सारे लावूनी दारे
त्या बंदिस्त करता झाले मीच बंदी
मला हे कळाले !

मूळ कविता : स्वरांगी साने भावानुवाद : श्रीधर जहागिरदार २.
 आलंच मनात, उन्हाचा आल्हाद अल्लद धरावा हातात तसाच जसे हव्याशा सुखाला जीवाच्या सख्याला …
त्याच्या कोवळ्या ऊबेत होताना सुस्नात, येत राहिले हाताशी तुकडे काळोखाचे !
सोनसावळ्या उन्हापासून लांब बरेचजण होते माझ्या सहवासात सारेच कैद आपापल्या काळोखात उबेलाच गोंजारत राहिलेले अख्खे ऊन समजून …
मीही तशीच, फटीतून डोकावणाऱ्या कवडशालाच मानून बसले अख्खे ऊन आणि करावे बंदिस्त त्याला म्हणून मिटून टाकली ती फट … आणि उमगले ऊन नाही, पण मीच झाले होते बंदी !!
मूळ कविता : स्वरांगी साने अनुवाद : श्रीधर जहागिरदार
मूळ हिंदी कविता अपना अपना अँधेरा ******************** मैंने चाहा धूप को पकड़ना वैसे ही जैसे कोई चाहे सुख को या अपने प्यारे दोस्त को . मैं नहाती रही गुनगुनेपन में उसके और टोहती रही अंधेरा धूप से दूर मैं कई लोगों के साथ थी सभी अपने अपने अंधेरे में कैद ज़रा सी आँच को मान रहे थे पूरी धूप मैंने भी झिरी से आती धूप को पूरी समझा और बंद कर किवाड़ सोचा बंद हो गई वह जबकि धूप नहीं बंद थी मैं।

जाणीव



अथांग झाल्या डोह मनावर
होडी बनुनी शैशव माझे 
कधी हळहळते, कधी डुचमळते
तरंग उठवित जलपृष्ठावर 
अथांगतेला मर्यादांची 
अलगद जाणीव देते !

सोमवार, ५ मार्च, २०१८

मी मौन पाळले होते


मी मौन पाळले होते
*****************

तू सत्य गाळले होते 
मी मौन पाळले होते...

रात्रीच येत सामोरे  
जे प्रश्ण टाळले होते...

संपूर्ण वाचले कोणी  
संदर्भ चाळले होते....

प्रारब्ध मांडले जेथे   
ते पर्ण वाळले होते ....

पुष्पें नकोस तू शोधू    
मी दु:ख माळले होते... 

हा गंध कोठुनी आला ? 
ते पत्र जाळले होते !

झालीच 'झाड' तू जेंव्हा  
'हे' भूत भाळले होते !

- श्रीधर जहागिरदार 
०६-०३-२०१८

रविवार, २५ फेब्रुवारी, २०१८

सल



सल  
***
तुला ठाऊक असेल का ?
उमलत्या वयात मी दाखवलेला 
समंजसपणा ... 

आणि त्यानंतर घडत गेलेल्या 
आपल्या तुरळक भेटीत 
तू दाखवलेला निर्विकारपणा ;

वाढतच गेलाय मनात कुठलासा सल  !!

अशातच आठवलं 
एकदा वहीत तू लिहिलेलं  
" तुला न प्राजक्त समजलाय, न बकुळी " 

हा सल .... प्राजक्ताचा की बकुळीचा?

- श्रीधर जहागिरदार
२५-०२-२०१८

शनिवार, १० फेब्रुवारी, २०१८

सैरभैर

 
सैरभैर  
*******
पानगळीला  सुरुवात झाली 
कि मन सैरभैर व्हाव 
हे नेहमीचंच !
त्या काळात
दडपण असायचं, 
पायरी पायरीवर द्याव्या लागणाऱ्या.  
अवघ्या अस्तित्वाला भेदून जाणाऱ्या
एकेक प्रश्नाचं ... 
  
आयुष्यातली अवघड गणितं सोडवून घ्यायला 
येत असे मग तुझ्याकडे. 
नव्या पालवीने आलेला आत्मविश्वास
मग पुरायचा पुढील तीन ऋतू   …… 
.. 
अचानक वाटा बदलल्या
अंतर वाढलं 
गणित बदलल 
उदाहरणं बदलली,
आणि उत्तरंही .. 

मात्र  पानगळ सुरु झाली 
कि सैरभर होण तसच सुरु राहिलं ….
आता 
पानगळ सुरु झाली कि
तुझं मला सांगणं  :
"नेमकं गणित कुठे अडलं 
हे एकदा भेटून समजून घे 
म्हणजे मन शांत होईल 

पालवी भेटेलच
याची खात्री नाही आता !!"


- श्रीधर जहागिरदार 
१३ फेब्रु २०१४